Spiekbrief toegankelijkheid voor redacties

Bedrijven horen zich te houden aan de Wet gelijke behandeling (op grond van handicap of chronische ziekte) bij het aanbieden van of verlenen van toegang tot goederen of diensten. Dat geldt dus ook op voor digitale informatie.

Dit is een samenvatting van de regels waar de meest vookomende soorten content aan moeten voldoen. Zeker niet compleet, maar wel een handige richtlijn voor redacties. Bijvoorbeeld bij het maken van een campagne: aan welke eisen moet een filmpje voldoen? Welke middelen zijn relatief gemakkelijk in te zetten en welke zijn zo lastig toegankelijk te maken (en dus kostbaar!) dat je ze beter kan vermijden? Zijn de kleuren van je huisstijl nog wel geschikt?

Voor uitgebreidere informatie, ga naar: https://www.digitoegankelijk.nl/

Afbeeldingen:

moeten worden voorzien van een tekstueel alternatief (Alt-tekst in het CMS). Alleen als het een beeld is dat puur ter decoratie dient hoeft dit niet.

Vormgeving:

alle informatie die je met kleur of vorm overbrengt ook met tekst overbrengen. Een rode knop voor ‘stoppen’ en een groene knop voor ‘doorgaan’ kan dus alleen als op die knoppen ook een tekst staat.
voldoende contrast tussen voor- en achtergrondkleuren.
bij het vormgeven van navigatieblokken is het belangrijk consequent te zijn. Zorg dat de volgorde van menu-items op elke pagina hetzelfde is.

Teksten:

gebruik duidelijke koppen en titels om aan te geven waar de paragraaf over gaat.
geef die structuur ook in code aan. Dit gaat automatisch als je de juiste knoppen in het CMS gebruikt voor koppen en titels.
geef andere taal of tekstrichting ook aan (met de juiste knoppen).

Tabellen:

houd die zo eenvoudig mogelijk en zorg dat ze in HTML goed leesbaar zijn.

Pdf:

Gebruik alleen pdf's als het niet anders kan. Plaats tekst liever in het CMS of gebruik formulieren als het om informatievergaring gaat.

informatieve afbeeldingen voorzien van een Alt-tekst. Die kun je in de meeste programma’s waarmee je de bronbestanden van pdf’s maakt al toevoegen.
decoratieve afbeeldingen zo plaatsen dat ze door hulpsoftware genegeerd kunnen worden.
als een tekst koppen, paragrafen etc heeft moet je die structuur vastleggen in het pdf-bestand. Dat kan in Microsoft Word, Open Office Writer of Acrobat Pro.
structuur van tabellen vastleggen in het pdf-bestand. Dat kan in Microsoft Word, Open Office Writer of Acrobat Pro.
is de pdf een scan dan is het automatisch omzetten van de scan naar echte tekst met optische tekenherkenning (OCR) de eerste stap.
zorg dat links goed geplaatst zijn.
het is mogelijk om een formulier in een pdf-bestand te plaatsen, maar het is ook in pdf-bestanden verplicht om duidelijke instructies bij invoervelden te geven. De techniek die je gebruikt om aan de eisen te voldoen is vaak wel anders dan voor HTML-formulieren: dit kan alleen in Adobe Acrobat Pro.
navigatie en leesvolgorde: elk pdf-bestand moet een duidelijke titel hebben. Bij langere documenten is het belangrijk om bladwijzers aan te maken en leesvolgorde aangeven is vooral bij tekst over meerdere kolommen een aandachtspunt.
geef de taal aan.

Duidelijke navigatie:

duidelijke omschrijving links. Dus niet ‘klik hier’.
- ook bij afbeeldingen die een link zijn: gebruik de Alt-tekst.
- gebruik niet zowel een afbeelding als tekst als link, kies één van beiden.
elke pagina in een website moet op meer dan één manier te vinden zijn, bijvoorbeeld via het menu en een zoekveld.
volgorde van menu-items op elke pagina hetzelfde.
bouw skiplink blokken in voor bezoekers die voorleessoftware gebruiken. Dit zijn 'shortcuts' om snel door de site te springen. Onze webdevelopers kunnen dit voor je implementeren.

Formulieren:

labels (instructies) en invoervelden in de code aan elkaar koppelen.
duidelijke instructie bij invoerveld.
- maakt de bezoeker een fout? Geef dan met tekst aan wat de fout is en hoe het beter zou kunnen (in plaats van alleen kleur, zoals een rood kader).
het hele formulier moet ingevuld en verzonden kunnen worden met alleen het toetsenbord.
formulieren met tijdslimiet: zorg dat de limiet op te heffen is voor bezoekers die bijvoorbeeld voorleessoftware gebruiken of dyslectisch zijn.

Audio en video:

Live filmpjes (beeld en geluid) hoeven niet voorzien te worden van ondertiteling voor doven en slechthorenden. Blijft een live uitgezonden filmpje na de uitzending online, dan gaan de eisen voor eerder opgenomen audio en video gelden.

voeg altijd alternatieven toe voor bezoekers die de beelden en geluiden niet kunnen zien of horen.
gebruik ondertiteling voor doven en slechthorenden met beschrijving van andere dingen die te horen zijn. Bijvoorbeeld geluidseffecten (een ontploffing, een deurbel), muziek, gelach, locatie en identificatie van de spreker (als je aan de stem kunt horen wie iets zegt, maar deze persoon niet te zien is).
alle vormen van audio en video moeten een kort tekstalternatief krijgen. Hoe je dit alternatief plaatst hangt af van de techniek die gebruikt is om het bestand te plaatsen.
in een audiobeschrijving vertelt een stem belangrijke visuele details die je niet kunt afleiden uit dat wat te horen is. Dat kan bijvoorbeeld gaan om handelingen, personages en sceneveranderingen, maar ook om tekst die op het scherm te zien is.
in het transcript schrijf je zo compleet mogelijk het verhaal van het filmpje uit. Je vertelt wat er gebeurt en wat er gezegd wordt, door wie. Inclusief eventuele interactieve elementen.
gebruik je bewegend beeld (5 sec of langer) of geluid (3 sec of langer) en start dit automatisch, dan moeten bezoekers het kunnen pauzeren of stoppen.
als het mediabestand niet méér informatie bevat dan al in de tekst wordt gepresenteerd (direct of via tekstalternatieven), kun je het zien als een media-alternatief voor de tekst. Geef wel in bijv. de omschrijving aan dat het om een media-alternatief gaat en waar de bijbehorende tekst staat.

Verplichtingen voor toegankelijke audio en video indien niet live:

Alleen geluid: tekstalternatief en transcript beiden verplicht.
Alleen bewegend beeld: tekstalternatief verplicht en daarnaast of een audiobeschrijving of een transcript. Allebei hoeft niet.
Filmpje (beeld, geluid en/of interactie): tekstalternatief en ondertiteling verplicht. Audiobeschrijving in principe verplicht tenzij alle visuele informatie ook te horen is; transcript alleen verplicht als het filmpje interactieve elementen bevat.

Animaties:

(en andere automatische veranderingen zoals bewegende plaatjes en knipperende onderdelen)

het moet altijd mogelijk zijn om animaties en veranderingen te pauzeren of uit te zetten.
als een element op een website snel achter elkaar flitst kunnen bezoekers met bepaalde aandoeningen een toeval krijgen. Voor de richtlijn: Succescriterium 2.3.1 - Drie flitsen of beneden drempelwaarde.
slideshow, caroussel o.i.d.: automatisch afwisselen van afbeeldingen moet gepauzeerd kunnen worden.

Kaarten

Helaas zijn er nog geen eenvoudig toe te passen kaart-applicaties beschikbaar die volledig toegankelijk zijn. Het is wel verplicht om een toegankelijk alternatief te bieden als het gaat om kaarten die voor navigatie zijn bestemd.

Toch zijn er ook manieren om (eenvoudige) kaarten toegankelijk aan te bieden. Wat een geschikt alternatief is hangt af van het doel waarmee de kaart wordt getoond. Op kaarten kun je heel veel informatie kwijt. Bedenk met welke vraag de bezoeker de kaart bekijkt, en focus je in het toegankelijke alternatief op deze primaire informatie. Bijvoorbeeld:

objecten kunnen ook in een lijst. Zijn het er veel, zorg dat ze gefilterd kunnen worden.
is de kaart illustratief (bijv een historische kaart) beschrijf dan het onderwerp van de kaart, het afgebeelde gebied, de maker en het jaartal.
bij kaarten waarop gegevens worden getoond rond een bepaalde locatie geef je als alternatief een formulierveld waarin de bezoeker de gewenste locatie kan invoeren, en toon je de resultaten voor die locatie (bijvoorbeeld in een straal rond de locatie) in een lijst.

Voor alle vereisten m.b.t. kaarten: https://www.digitoegankelijk.nl/onderwerpen/geo-informatie