Het nieuwe logo voor de stiltecoupé?

Een mannetje met een laptop

Zo reisde ik pasgeleden met de trein toen ik in een hagelnieuwe dubbeldekker stapte. Op de deuren en op de ramen stond een druppelvormig icoon met een mannetje erin, dat ik nog niet eerder had gezien. Een raadseltje. Het mannetje heeft een laptop, een boek en een koptelefoon bij zich. Mijn eerste reactie was: "Hee, ik denk dat er op die plekken stopcontacten zitten." Dat zou erg fijn geweest zijn. Maar het bleek het nieuwe stiltecoupe icoontje te zijn.

(Edit; het blijkt het icoon voor de nieuwe 'Werk- en rustcoupé' te zijn. Hieronder meer daarover. )

Het is mij een raadsel wat het icoontje moet voorstellen. Ik snap natuurlijk de logica van de ontwerper. Er heeft iemand erg zijn best gedaan om een creatief en gezellig icoontje te maken dat positief uitlegt wat je er wél mag doen (rustig lezen of internetten), in plaats van wat je er niet mag doen (praten). Maar hierdoor wordt het een heel onduidelijk icoon. Want uiteindelijk wil je gewoon duidelijk tegen de reizigers zeggen: "Hier liever niet praten".

Hou je boodschap duidelijk

Het is geen moeilijke boodschap, maar het kan wel onaardig overkomen. Je mag namelijk iets niet. Maar als je dingen duidelijk wil communiceren, dan moet je niet wollig zijn. Ook negatieve boodschappen moet je kort en bondig weergeven. Duidelijkheid boven alles. (Luke Wroblewski heeft onlangs een goed artikel geschreven over omgaan met gevoelige boodschappen, als je er meer over wil lezen).

In oudere treinen vind je nog het oude stiltecoupé icoontje: Een mannetje met zijn vinger voor zijn mond, waar door hij sssst leek te zeggen. Minder estetisch, maar volkomen duidelijk, ook voor buitenlandse reizigers. Het was misschien minder gezellig, en geen fijne positieve boodschap, maar hij had geen uitleg nodig.

Er is overigens ook een tegenhanger van het nieuwe icoontje: een zelfde vormpje met twee mensen met praatwolkjes die tegenover elkaar zitten. Deze is duidelijk voor de coupé waar je wel mag praten. Beide icoontjes naast elkaar maken het wel iets duidelijker. En zo is het waarschijnlijk ook gepresenteerd na het ontwerp. Maar het laptopmannetje is altijd alleen te vinden. En van buitenaf, op de tweede verdieping van de trein is het laptopmannetje nauwelijks te onderscheiden van de praatmannetjes. Kortom, het is er allemaal niet duidelijker op geworden, om nog maar te zwijgen van de herkenbaarheid voor slechtzienden.

Testen en opnieuw beginnen

Bij het maken van een website of een user interface geldt hetzelfde. Je bezoeker, ziend of slechtziend, is altijd gebaat bij meer duidelijkheid. Ook als de boodschap wat minder positief is. Zorg dat je icoon of beeld helder is en geen ruimte laat voor meerdere interpretaties. En soms kan alleen een icoon je boodschap niet duidelijk maken. Het is niet voor niets dat de webrichtlijnen voorschrijven dat je voor een icoon ook een tekstalternatief moet hebben.

En vaak pakt je boodschap anders uit dan je zelf inschat, dus test altijd door de opzet aan anderen te laten zien of doe een echte gebruikerstest op je website. En vervolgens stap je over je ontwerperstrots heen en doe je net zo lang aanpassingen tot je boodschap duidelijk is. Een strategie die ons laptopmannetje waarschijnlijk ook om zeep geholpen had, maar wel een duidelijk icoon had opgeleverd.

Aanvulling: De werkcoupé

De Twitteraccount @ns_online en Rover woordvoerder Sanne van Galen wezen ons erop dat dit icoon geen stiltecoupé aangeeft, maar een nieuwere, derde variant, namelijk een 'werkcoupé'. Hier mag je werken en zachtjes praten. Je kan hier meer lezen over de drie verschillende coupés. Dit verandert mijn bovenstaande verhaal echter niet veel. Want wat is 'zachtjes'? En mag je daar dan bijvoorbeeld geen kinderen in meenemen?

Uit de verwarring die we over dit icoon op lezen op diverse plekken blijkt dat het voor de reizigers helemaal niet duidelijk is wat er mee bedoeld wordt. Wat erg jammer is, want juist die onduidelijkheid maakt het er vaak in de coupés niet gezelliger op.